Bề dày truyền thống

Nếu không phải là người Quảng Ninh, cũng không phải là đối tác của QUNIMEX, hoặc ít ra là cùng hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, cái tên QUNIMEX có thể không phải là quá nổi tiếng để nhiều người biết đến. Song nếu nhắc đến cáp treo Yên Tử, hay Khách sạn Novotel Hạ Long Bay, thì lại khác. Chắc chắn không ít người sẽ ngỡ ngàng khi biết đó là tài sản, là công trình, dự án, là niềm tự hào của QUNIMEX.

	Lãnh đạo Công ty QUNIMEX (thứ hai từ phải sang) nhận Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2009

Nhưng cáp treo Yên Tử, hay Novotel Hạ Long Bay là câu chuyện của thời kỳ phát triển sau này. Còn QUNIMEX - công ty gần như được thành lập và đồng hành với quá trình phát triển của tỉnh Quảng Ninh, từ thời đất nước còn chiến tranh, khi đế quốc Mỹ còn đang leo thang bắn phá miền Bắc - có bề dày truyền thống đồ sộ hơn thế nhiều.

Thời ấy, dù cơ sở vật chất nghèo nàn, dù gian nan, nguy hiểm là thế, nhưng gần 200 cán bộ, nhân viên của Công ty vẫn miệt mài ngày đêm, lúc sản xuất, thu mua hàng hóa, lúc sơ tán, tránh máy bay giặc đánh phá. Khắc nghiệt thế mà vẫn hoàn thành nhiệm vụ Nhà nước giao. Gom từng cân hoa hồi, từng cân quế vỏ, rồi cả lông gà, lông vịt, tóc rối… để mang đi xuất khẩu.

Khi nước Việt qua chiến tranh, vượt đói nghèo, rồi từng bước thực hiện công cuộc Đổi mới, QUNIMEX cũng mỗi ngày bồi đắp thêm bề dày truyền thống của mình. Nhờ QUNIMEX, nào chiếu, cói, mây tre, rồi mành trúc, thêu ren, thảm đay…, những sản vật của bàn tay Việt cần cù và chịu khó, đã vượt trùng dương mang ngoại tệ về cho đất nước. Cũng nhờ QUNIMEX, mà ít nhất Quảng Ninh, ăm ắp hàng hóa để phục vụ nhu cầu dân sinh. Các loại máy móc, thiết bị, hệ thống điện thoại tự động đầu tiên, hay chiếc máy in offset màu đầu tiên ở tỉnh này… cũng đều là nhờ những cán bộ ngoại thương của QUNIMEX chứ đâu xa.

Cũng chính QUNIMEX được giao nhập khẩu hệ thống thiết bị âm thanh, máy phiên dịch để lắp đặt tại Hội trường Ba Đình (Hà Nội), phục vụ cho Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI (1986) - kỳ đại hội đã mang lại vận hội mới cho nước Việt anh hùng, cho những công ty như QUNIMEX cơ hội để tiến về phía trước.

15 năm làm nên điều kỳ diệu

Trò chuyện với chúng tôi, ông Đỗ Quang Hùng, Chủ tịch Công đoàn QUNIMEX bảo, chặng đường 50 năm phát triển, rất nhiều cột mốc quan trọng mà QUNIMEX đã qua đi. Thành công có, khó khăn, thăng trầm cũng không ít. Nhưng để nhìn lại, trên cơ sở kế thừa và phát huy truyền thống của doanh nghiệp, thì 15 năm gần đây (1998 - 2013), mới là giai đoạn phát triển mạnh mẽ nhất. Thậm chí, 15 năm ấy đã đi vào lịch sử phát triển của Công ty như là một bước đột phá kỳ diệu.

Bước đột phá ấy, cũng kỳ diệu thay, gắn liền với một tên tuổi lớn ở QUNIMEX - Chủ tịch HĐQT, kiêm Tổng giám đốc Bùi Đình Tuấn. Ông là người gần 30 năm qua đã gắn bó, đã miệt mài làm việc không ngơi nghỉ cho QUNIMEX. “Cả cuộc đời tôi, có lẽ chỉ làm được một việc thôi, đó là cố gắng phát triển QUNIMEX”, chàng sinh viên Ngoại thương năm nào, giờ đang ở vị trí người đứng đầu QUNIMEX chân tình nói thế.

Rất kiệm lời và khiêm nhường, tiếp chúng tôi, ông Tuấn bảo, ông không muốn nói nhiều về những thành tựu của Công ty, càng không muốn nói về mình. Nhưng thực ra, có một điều mà chúng tôi biết, đó là nếu không có ông Tuấn và đội ngũ cộng sự, không có những sáng tạo và đột phá trong cải cách,  QUNIMEX không có được ngày hôm nay, một QUNIMEX với diện mạo hoàn toàn khác so với cách đây 40-50 năm.

Đành rằng, bề dày truyền thống chẳng mấy nơi nào sánh được, nhưng khi công cuộc Đổi mới mở toang cơ hội cho mọi người, mọi nhà, thì cạnh tranh thương trường cũng trở nên gay gắt hơn. Cái thời cả miền Bắc chỉ có ba đơn vị như QUNIMEX được trực tiếp xuất nhập khẩu với Hồng Kông, Nhật Bản, Singapore… đã qua rồi. Sự bỏng rát của thương trường khiến QUNIMEX, như nhiều công ty nhà nước khác, lâm vào cảnh khó khăn, khốn cùng.

Nợ nần lắm, không có tích lũy, thị trường ngày càng hạn hẹp…, năm 1997 chính là thời điểm QUNIMEX khó khăn nhất. Cũng chính lúc ấy, sau gần 15 năm gắn bó với Công ty, ông Tuấn được giao trọng trách lãnh đạo QUNIMEX.

Lúc ấy, ranh giới giữa tồn tại hay không tồn tại mong manh lắm. Đi tiếp, chuyển hướng kinh doanh hay dừng lại? Trăn trở thế, rồi cùng đồng sự, ông Tuấn ra một quyết định vô cùng táo bạo, tất nhiên, phải dựa trên những khảo sát kỹ lưỡng về thị trường, sau những ngày bôn ba tận Trung Quốc để tìm kiếm cơ hội mới. Đó là liên doanh xây một dự án lắp ráp, kinh doanh xe máy và sản xuất phụ tùng xe máy tại Yên Hưng.

Thời điểm đó là năm 2000, khi thị trường xe máy giá rẻ sôi động và chưa bao giờ rộng lớn đến thế. Nhạy bén, biết tranh thủ nắm bắt thời cơ, đó chính là ông Tuấn. Cũng là ông Tuấn, 5 năm sau, khi thấy thị trường đã bão hòa, đã quyết định dừng lại. 5 năm ngắn ngủi nhưng mang về cho Công ty nguồn lực không hề nhỏ, vừa trang trải nợ nần, vừa có vốn liếng để chuẩn bị cho các dự án tiếp theo cho hành trình đa dạng hóa ngành nghề kinh doanh, thay vì chỉ thuần túy xuất nhập khẩu như trước.

Lấy ngắn nuôi dài chính là như vậy. Bước đệm xe máy ấy đã tạo đà để QUNIMEX, năm 2001, đầu tư làm cáp treo Yên Tử; năm 2003, hỗ trợ người nông dân nuôi bò sữa ở Đông Triều; năm 2004, khai thác đá cao lanh phyropylitte ở huyện Hải Hà. Và tất nhiên, không thể không nói tới việc phát triển Dự án Novotel Hạ Long Bay vào năm 2006, sau khi đã xây hai tòa nhà văn phòng cho thuê ở Hà Nội và TP.HCM. Trước đó, vào năm 2004,  QUNIMEX đã tiến hành cổ phần hóa.

Bây giờ thì tất cả các lĩnh vực kinh doanh của QUNIMEX đều đang hoạt động rất tốt. Đến Hạ Long, du khách quốc tế luôn chọn Novotel là điểm đến hàng đầu, nhờ QUNIMEX đã biết mạnh dạn thuê Tập đoàn Accor (Pháp) đứng ra quản lý, điều hành. Đến Yên Tử, du khách nhớ QUNIMEX vì đã đầu tư, rồi lại đầu tư mở rộng hệ thống cáp treo, khiến chuyến hành hương đến đất Phật trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn rất nhiều…

Đó là những đột phá kỳ diệu mà QUNIMEX đã làm được trong 15 năm qua, góp phần mang lại những thành công lớn lao và làm dày thêm truyền thống 50 năm thành lập và phát triển của Công ty, để mỗi cán bộ, nhân viên của QUNIMEX luôn tự hào về ngôi nhà thứ hai của mình, ngôi nhà mà ngày mai sẽ được trao tặng Huân chương Độc lập hạng Ba - một sự ghi nhận cho những nỗ lực lớn lao của QUNIMEX nửa thế kỷ qua.

Tầm nhìn tương lai 

Một cuộc họp vô cùng quan trọng vừa diễn ra tại QUNIMEX, không phải là để chuẩn bị cho bản báo cáo về thành tích của chặng đường 50 năm đã qua, mà là để trả lời câu hỏi, tới đây, QUNIMEX sẽ phát triển thế nào?

Lại một lần nữa, ông Tuấn trăn trở: đi tiếp, hay dừng lại? Mở rộng ngành nghề kinh doanh hay thu hẹp dần, khi mà kinh doanh thương mại, tạm nhập tái xuất, doanh thu và lợi nhuận đã giảm dần; cả khoáng sản cũng thế; cho thuê văn phòng cũng không khác là bao… “Những lĩnh vực kinh doanh hiện tại đều đã tới hạn và kịch trần, nếu không điều chỉnh về chiến lược phát triển, thì chúng ta sẽ loay hoay, không thể đẩy doanh thu và lợi nhuận lên được, thậm chí chúng ta đang bé dần đi. Vì vậy, phải có những bước đột phá trong cải cách, điều chỉnh chiến lược phát triển để phù hợp với xu thế mới, đưa doanh nghiệp tiến lên”, Tổng giám đốc Bùi Đình Tuấn đã hoạch định một chiến lược phát triển mới như vậy.

Quyết định cũng đã được đưa ra. Tới đây, QUNIMEX sẽ tập trung vào hai lĩnh vực kinh doanh chính: dịch vụ du lịch và nông nghiệp.

Phát triển du lịch là dễ hiểu, vì QUNIMEX đã có cáp treo Yên Tử, có Novotel làm điểm tựa để tiến bước. Cũng là vì tiềm năng phát triển du lịch của Quảng Ninh vô cùng lớn lao, chỉ là đang thiếu các sản phẩm du lịch thực sự hấp dẫn để níu chân du khách.

ì thế, QUNIMEX tới đây sẽ đầu tư hơn nữa cho hệ thống cáp treo, cho phát triển du lịch Yên Tử, để vùng đất linh thiêng này thực sự là điểm đến cho du khách cả trong và ngoài nước. Để có “một hành trình, hai di sản”, Hạ Long và Yên Tử, bổ sung lẫn nhau, nhằm kéo nhiều hơn nữa du khách tìm về với điểm đến Quảng Ninh.

Nhưng nông nghiệp có vẻ lại rất khác. “Chỉ là chúng tôi quay trở về với ngành nghề cũ, với việc chăn nuôi bò sữa mà Công ty đã hỗ trợ nông dân phát triển từ hơn 10 năm trước”, ông Tuấn cười và bảo rằng, đúng là sẽ có người ngạc nhiên, vì một doanh nghiệp đang làm dịch vụ du lịch lại nhảy sang nông nghiệp. Nhưng lịch sử phát triển của QUNIMEX gắn với người nông dân.

Giờ QUNIMEX muốn làm nông nghiệp, vì đó là điểm tựa kinh tế của cả nước. Các ngành khác có thể gặp khủng hoảng, riêng nông nghiệp thì không. Thị trường nông nghiệp cũng lạ lắm, càng đi càng mở, càng vào sâu càng rộng lớn. Nếu doanh nghiệp không tiên phong, thì có thể sẽ lại chậm chân.

Chỉ khác là, QUNIMEX sẽ làm nông nghiệp nhưng không phải theo cách của nông dân, mà phải bằng công nghệ, bằng khoa học - kỹ thuật, bằng học hỏi và hợp tác với các đối tác nước ngoài. Làm nông nghiệp mà không có doanh nghiệp thì không thể ứng dụng công nghệ, kỹ thuật, chẳng thể huy động nguồn lực hay tổ chức đầu ra. Nhưng làm nông nghiệp, ở xứ Việt, cũng không thể tách khỏi người nông dân.

“Mình làm giàu thôi chưa đủ, phải tạo điều kiện cho cả nông dân nữa. ở mảng kinh doanh này, chúng tôi xác định, có thể trong 10-15 năm tới, chỉ tạo dựng nền tảng để thế hệ sau phát triển. Khó khăn vậy, nhưng nếu không bước chân vào, thì không chỉ doanh nghiệp, mà nông dân cũng mất cơ hội”, ông Tuấn chia sẻ. Cái tâm của ông Tuấn và của những con người QUNIMEX luôn sáng như vậy đó.

Khúc vĩ thanh

Có một điều mà chúng tôi đã được một đồng nghiệp của mình nói tới, trước khi đến tìm hiểu thông tin ở QUNIMEX, đó là cùng với thời gian và thử thách, họ đã dệt nên thương hiệu QUNIMEX, cái tên khi nhắc tới, người ta sẵn sàng đặt niềm tin vững chắc ở một đối tác lớn trên thương trường.

Gặp ông Tuấn và các đồng sự của mình, thăm Yên Tử, đến Novotel… thì lại càng thấu hiểu điều đó. Và chúng tôi cũng có chung niềm tin với các đối tác của QUNIMEX, cũng có chung niềm tin với ông Tuấn về một chặng đường phía trước, QUNIMEX sẽ tiếp tục phát triển mạnh hơn nữa.

Nguyên Đức

(Báo Đầu Tư)